Koyunlarda Öksürük ve Solunum Sistemi Sorunları

Koyunlarda öksürük veya kuru öksürük sık gördüğümüz problemlerden birisidir. Öksürük çoğunlukla üst solunum yolu ve akciğer problemlerinden ya da hastalıklarından kaynaklanmaktadır. Solunum sistemi hastalıklarının bir belirtisi olarak karşımıza çıkar. Problemin ana nedeni, şiddeti, hayvanın yaşı ve genel sağlık durumuna göre öksürüğün karakteri ve şiddeti değişebilmektedir. Bununla beraber yine sorun veya hastalığın ana kaynağına göre farklı belirtiler de görülebilir.

Öksürüğün ana nedeni üst solunum yolu ve akciğer hastalıklarıdır. Bu nedenle öksürük ile beraber görülmesi muhtemel diğer belirtiler arasında; solunum zorluğu, hırıltılı solunum, aksırma, tıksırma, halsizlik, iştahsızlık, durgunluk, burun akıntısı, sık ve yüzeysel nefes alma gibi belirtileri saymamız mümkündür.

Koyunlarda Öksürük Nedenleri

Öksürüğün nedenlerini başlıca mikroorganizma kaynaklı yani enfeksiyonlar ve mikroorganizma kaynaklı olmayan nedenler olarak sınıflandırabiliriz. Mikroorganizma kaynaklı olan öksürükler ise bakteri, virüs, parazit ve mantar kaynaklı olabilmektedir. Koyun ve kuzularda genellikle mikroorganizma kaynaklı olan solunum sistemi sıkıntıları yani dolayısı ile öksürük karşımıza çıkar. Bunun yanında alerji, solunum sistemini tahriş edebilen maddeler, yabancı cisimler, toz, tümörler öksürüğe neden olabilecek başlıca diğer faktörlerdir.

Mikroorganizma kaynaklı olan öksürüğün nedenleri çoğunlukla bakterilerdir. Koyun ve kuzularda solunum sisteminde enfeksiyona neden olan başlıca bakteriler ise Mannheimia ve Pasteurella türleridir. Bunun yanında Bordetella, Mycoplasma ve Klamidya türlerini de öncelikli olarak sayabiliriz. Bununla beraber etkilenen hayvanlarda bazen birden fazla bakteri izole edilebilmektedir. En çok karşımıza çıkan Mycoplasma enfeksiyonlarında ikincil olarak Mannheimia haemolytica etkeninin devreye girmesidir.

Koyun ve kuzularda mikroorganizma kaynaklı olan solunum sistemi enfeksiyonları genellikle bir veya daha fazla hazırlayıcı faktörün devreye girmesi ile oluşur. Hazırlayıcı faktörlerin ortak kısmı strestir. Strese neden olan faktörler arasında ise; kalabalık ağıllar, yer değişikliği, nakliye, tozlu ortam, zemini ıslak ortam, beslenme hataları ve bakım koşullarının yetersizliği sayılabilir. Stres hormonunun aşırı salgılanması neticesinde solunum sisteminde tahrişler meydana gelir. Bunun neticesinde ise solunum sistemi ve akciğerlerde önce virüsler sonra da bakteriler tarafından enfeksiyon oluşturulur. Sonucunda klinik tablo zatürre (pneuomoni) görülür.

Öksürüğün bir diğer nedeni de akciğer apseleridir. Akciğer apselerine daha yatkın olanlar genellikle koçlardır. Bu soruna genellikle Arkanobakterium (Trueperella) pyogenes adı verilen bakteri neden olur. Bu sorunda öksürük ile beraber çoğunlukla koyu renkli ve koyu kıvamda burun akıntısı da görülür.

Koyunlarda ağıl öksürüğü adı verilen duruma da dikkat etmek gerekir. Bu sorunun ana nedeni ağız veya kullanılan yemlerin aşırı tozlu olmasıdır. Bazen ağıl öksürüğü şiddetli olduğunda koyun ve kuzularda prolapsus rektiye (rektumun dışarı çıkması) neden olabilir.

Öksürüğe neden olan parazitler arasında akciğer kıl kurtlarını saymak mümkündür. Diktiyokaulus, Protostrongilus, Müllerius türündeki akciğer kıl kurtları koyunlardaki öksürüğün önemli birer nedeni olarak karşımıza çıkar. Ayrıca parazit olarak Oestrus ovis yani burun paraziti veya kurdu da öksürük sebebi olabilmektedir.

Koyun ve Kuzularda Öksürük Neden Olur?

  • Pnömoni yani zatürreeye neden olan tüm viral ve bakteriyel etkenler
  • Üst solunum yolu enfeksiyonları
  • Akciğer kıl kurtları ve burun kurdu gibi parazitler
  • Yetersiz ve doğru olmayan bakım koşulları
  • Ağız koşullarındaki olumsuzluklar
  • Tozlu veya solunum sistemini tahriş edici bir ortam olması
  • Solunum sistemindeki yabancı cisimler
  • Solunum sistemi ve akciğerlerdeki tümörler ve kanserler

Koyunlarda Öksürük Tedavisi ve Önleme Yöntemleri

Koyun, kuzu veya koçlarda öksürük durumu ortaya çıktığında tabloyu kontrol etmek ve sürüyü değerlendirmek gerekir. Öksürüğün altında yatan ana nedeni bulabilmek için bireysel mi yoksa sürüyü mi etkileyen bir öksürük olduğu, öksürük dışında başka bir belirti olup olmadığı, etkilenen hayvanların yaşı gibi durumlara bakmak gerekir. Yani tüm öksürük olguları geniş bir şekilde ele alınmalı muayene dışında laboratuvar kontrolleri de mutlaka yapılmalıdır. Ana neden ortaya çıkarıldıktan sonra bir tedavi protokolü oluşturulmalıdır.

  • Bakteriyel veya viral etkenlerin neden olduğu pnömoni durumlarında veteriner hekimin önereceği antibiyotikler ve diğer destekleyici ilaçlar uygun şekilde kullanılmalıdır.
  • İç parazitlerin neden olduğu öksürük durumunda iç parazitler için uygun dozda, uygun ilaçlar kullanılmalıdır.
  • Tozlu ortamdan veya yemden kaynaklı olan öksürüğü önlemek için bu tarz ortam veya yemlere hafif nemlendirme uygulamasu yapılabilir.
  • Aşıları mevcut olan etkenlere karşı uygun yaşlarda mutlaka aşılama yapılmalıdır.
  • Stres solunum sistemi hastalıkları ve öksürük için önemli bir hazırlayıcı faktör olduğundan dolayı sürüyü mümkün olduğunda stresten uzak tutmak gerekir.

Koyun ve kuzularda öksürük büyük ölçüde önlenebilir bir sorundur. Bakım, hijyen ve biyogüvenlik kurallarına dikkat edildiği takdirde bu sorunun üstesinden rahatlıkla gelebilirsiniz.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu